Το παιδικό όνειρο της Έφης Κονταξή ήταν να γίνει νοσοκόµα. Η εφηβική της πρόθεση ήταν να γίνει διπλωµάτης και γι’ αυτό σπούδασε Πολιτικές Επιστήµες στη Νοµική Σχολή Αθηνών. Η ζωή σύντοµα της έδειξε πως οι πληγές που ήθελε από µικρή να θεραπεύσει ήταν µέσα της και η συµφιλίωση των λαών που ονειρευόταν ήταν πρωτίστως η ανάγκη της να φέρει την ειρήνη ανάµεσα στα κατακερµατισµένα της κοµµάτια, αποτέλεσµα αυτών των πληγών.
Η αυτογνωσία ήταν για αυτήν ένας έρωτας µε την πρώτη µατιά, που ακόµη τον ζει και τον φροντίζει µε όλο και περισσότερο πάθος.
Έκανε σπουδές στη Θεραπευτική Συµβουλευτική, ήρθε σ’ επαφή µε πληθώρα προσεγγίσεων στην ψυχολογία και την προσωπική ανάπτυξη και τις αξιοποίησε µέσα από την οπτική του ευρύτερου συνθετικού θεραπευτικού µοντέλου.
Δηµιούργησε στην Αθήνα το κέντρο αυτογνωσίας, προσωπικής ανάπτυξης και εκπαίδευσης «Η Τέχνη του Ζην» µε όραµα όλο και περισσότεροι άνθρωποι να έρχονται σε επαφή µε τη σκέψη-βίωµα ότι «Η επιβίωση είναι ένστικτο, αλλά η Ζωή είναι Τέχνη!». Αποφάσισε να γράψει αυτό το βιβλίο γιατί ένιωσε πως πολλοί, όπως και η ίδια, έχουν την πληγή της τοξικής ενοχής και ήθελε τα λόγια της να πάρουν το σχήµα αυτής της πληγής και να τo γεµίσουν µε συµπόνια, αγάπη και ησυχία.
Με αφορμή την έκδοση του πρώτου της βιβλίου «ΔΕΝ ΦΤΑΙΣ ΕΣΥ», το τέλος της τοξικής ενοχής, μάς απάντησε σε πέντε πολύ ενδιαφέρουσες ερωτήσεις, οι οποίες θα μας δώσουν τροφή για σκέψη.
Πότε μας δημιουργήθηκε η πεποίθηση ότι φταίμε εμείς για όλα;
Εκπαιδευτήκαμε σταδιακά να έχουμε αυτήν την πεποίθηση ή ακόμη και την αίσθηση της ενοχής. Μάθαμε από παιδιά στην οικογένεια, στο σχολείο, στην κοινωνία, πως η πολυπόθητη αγάπη, αποδοχή και αίσθηση αξίας που επιθυμούμε, συνδέονται με το να είμαστε «καλά παιδιά», υπάκουα, να μη στεναχωρούμε τους, συνήθως, ήδη επιβαρυμένους γονείς μας, να μην ενοχλούμε, να μη θυμώνουμε, να προσέχουμε κάθε μας κίνηση.
Μάθαμε πως όταν κάποιος από τους αγαπημένους μας δεν είναι καλά, φταίμε εμείς. Αν κάποιος θυμώνει, μουτρώνει, απομακρύνεται, κλείνεται, κάτι έχουμε κάνει εμείς. Ή κάτι δεν έχουμε κάνει. Όλα είναι μια τεράστια ευθύνη για μας. Να τα κάνουμε όλα σωστά, τέλεια, για να είναι οι άλλοι ικανοποιημένοι.
Καταλήγουμε να είμαστε σε μια διαρκή κατάσταση εγρήγορσης, με ένα μόνιμο, κρυφό ή φανερό άγχος, για να προλάβουμε την όποια δυσαρέσκεια, για να μαντέψουμε τις ανάγκες των άλλων, για να ανταποκρινόμαστε στις προσδοκίες τους, να υπερπροσπαθούμεσυνεχώς, να κάνουμε τα αδύνατα δυνατά, για να πηγαίνουν πάντα και όλα καλά. Με τον καιρό, η ενοχή γίνεται μηχανισμός επιβίωσης – αν φταίω εγώ, τότε έχω και την ψευδαίσθηση ότι μπορώ να το ελέγξω. Και η υπερπροσπάθεια συνεχίζεται …
Σε ένα άλλο άκρο, μπορεί να έχουμε παραιτηθεί από την άγονη προσπάθεια και να μην κάνουμε απολύτως τίποτε, να έχουμε ακινητοποιηθεί, ακριβώς από τον κίνδυνο του λάθους και να ζούμε τελικά μισή ζωή, μέσα στον φόβο και την απογοήτευση.
Και στα δύο άκρα, η πραγματικότητα που δημιουργώ δεν είναι η δική μου ζωή. Είναι η τυφλή υιοθέτηση μιας πραγματικότητας που μου επιβλήθηκε ή μιμήθηκα ή συμπέρανα, δεν έχει σημασία – το μόνο που έχει σημασία είναι ότι πρόκειται για μια ύπνωση, που μου στερεί την ευκαιρία να ζήσω αυθεντικά.
Γίνεται η ένοχη να μην μας καθηλώνει, αλλά να λειτουργεί ως έναυσμα για θετικές αλλαγές;
Φυσικά ! Η ενοχή είναι μόνο ένα συναίσθημα και κανένα συναίσθημα δεν έρχεται χωρίς κάποιο όφελος για μας. Τα συναισθήματα είναι οδοδείκτες, μας δείχνουν κάτι για την πορεία μας στη ζωή, έχουν ένα μήνυμα. Η ενοχή έρχεται για να μας δείξει, αν δεν το έχουμε αντιληφθεί ήδη, πως έχουμε παρεκκλίνει από τις αξίες μας, ότι πιθανόν έχουμε προκαλέσει οποιασδήποτε μορφής βλάβη στον εαυτό μας ή σε άλλους. Μας καλεί να αναλάβουμε την ευθύνη για πράξεις ή παραλείψεις μας, να ζητήσουμε αν χρειάζεται μια συγγνώμη, κυρίως να κάνουμε τις διορθωτικές κινήσεις που θα μας οδηγήσουν σε εναρμόνιση με τη συνείδησή μας.
Όλα αυτά, όμως, ισχύουν για την υγιή ενοχή και αυτή είναι η κρίσιμη διάκριση που χρειάζεται να κάνουμε – να μπορούμε να ξεχωρίζουμε την υγιή ενοχή από την τοξική της μορφή. Η πρώτη, ακόμη κι αν είναι δυσάρεστη, είναι δημιουργική, κινητοποιεί, αφυπνίζει, δίνει κίνητρο, μπορεί ακόμη και να μας εμπνεύσει. Έχει αυτογνωσία, όρια, αγάπη για τον εαυτό και τους άλλους.
Η τοξική ενοχή, από την άλλη, τυφλώνει, ταλαιπωρεί, μειώνει. Δεν ενδιαφέρεται για την εξέλιξη, θέλει μόνο την τιμωρία. Είναι τυφλή και μπορεί να γίνει ανεξέλεγκτα βασανιστική. Η μεγάλη της διαφορά από την υγιή ενοχή είναι ότι δεν σου λέει μόνο ότι έκανες λάθος, σου λέει είσαι το λάθος. Έτσι, δεν οδηγεί σε αλλαγή, μόνο σε αυτοϋπονόμευση, ντροπή, φόβο και ανασφάλεια.
Στο βιβλίο ακριβώς αυτός ήταν ο σκοπός μου: να δώσω γνώσεις και εργαλεία για να συμφιλιωθούμε με την υγιή μας ενοχή και να απομακρύνουμε την τοξική ενοχή. Γιατί ναι, η ενοχή μπορεί να γίνει κίνητρο για εξέλιξη, αρκεί να είναι καθαρή και να μην έχει νοθευτεί με κληρονομημένες ψευδαισθήσεις, ντροπή, αναλγησία και φόβο.
Πώς θα φτάσουμε από την τοξική στην υγιή ενοχή ή ιδανικά θα απαλλαχτούμε από αυτή;
Αυτό είναι ένα πολύ ενδιαφέρον ταξίδι, μια από τις πιο χρήσιμες αυτογνωσιακές δεξιότητες, που μπορεί να μας γλυτώσει από πολύ άδικη ταλαιπωρία. Και όσο καλύτερα μάθουμε αυτήν τη διαδρομή, τόσο λιγότερο θα χρειάζεται να την κάνουμε. Έχω ονομάσει το ταξίδι αυτό «Τα βήματα της ευθυκρισίας». Θα κάνουμε την ίδια διαδρομή είτε μιλάμε για την υγιή, είτε για την τοξική ενοχή και έχει 5 στάδια:
- Αναγνώριση
Αμέσως μόλις αντιληφθούμε ότι έχουμε ενοχή, είναι σημαντικό να την αναγνωρίσουμε. Ακόμη κι αν δεν καταλαβαίνουμε το λόγο, ας τηνδεχτούμε με μια καλή πρόθεση, χωρίς να την αφήνουμε να μας τρομάζει. - Διερεύνηση
Το ότι έχω ενοχή δεν σημαίνει πως πράγματι ευθύνομαι για κάτι. Αρχίζουμε, λοιπόν, σε αυτό το στάδιο να διερευνάμε την κατάσταση που πυροδότησε την ενοχή, για να δούμε τι έχει συμβεί, ποιο είναι το κατηγορητήριο. - Αμφισβήτηση
Όποια κι αν είναι η κατηγορία που μου αποδίδουν ή εγώ έχω κατηγορήσει τον εαυτό μου, κάνω χώρο για την υγιή αμφισβήτηση. Δεν αντιστέκομαι σε αυτό που συμβαίνει μόνο και μόνο επειδή δεν αντέχω να κατηγορούμαι, ούτε δέχομαι άκριτα κάθε κατηγορία. - Δίκαιη κρίση
Στο στάδιο αυτό, συνεργάζομαι με το πιο ψύχραιμο κομμάτι μέσα μου, εξασφαλίζω στον εαυτό μου την πιο δίκαιη μεταχείριση, την πιο δίκαιη δίκη, ακούω όλα μου τα επιχειρήματα, δίνω στον εαυτό μου το δικαίωμα να με υποστηρίξει, με πραγματική πρόθεση να καταλάβω τι έχω κάνει, αν έχω πράγματι κάτι κάνει και μέχρι πιο σημείο φτάνει η ευθύνη μου. - Παραδοχή ή ΑπαλλαγήΤώρα μπορώ να αποφασίσω- αν όντως έχω σφάλλει, οπότε μπορώ να περάσω σε επόμενα στάδια διαχείρισης και ανάληψης ευθύνης, να μάθω να ζητώ συγγνώμη ή να κάνω ό,τι χρειάζεται για να επανορθώσω και να μην επαναλάβω την ίδια συμπεριφορά
– ή, αν τελικά δεν έχω σφάλλει, οπότε θα χρειαστεί να εκπαιδεύσω τον εαυτό μου να εμπιστεύεται την εσωτερική μου εστία αξιολόγησης, ακόμη κι αν κάποιοι άλλοι ή ακόμη και κάποια κομμάτια μου εξακολουθούν να με κατηγορούν.
Η διάκριση, η αντικειμενική παρατήρηση, η συμπόνια και το θάρρος να δω και να κατανοήσω τον εαυτό μου, πέρα από τις μαθημένες συμπεριφορές μου και τη συνήθεια χρόνων, είναι οι συνοδοί μου σε αυτό το πάντα πολύ αποδοτικό και απελευθερωτικό ταξίδι.
Γιατί κάποιος να διαβάσει το βιβλίο σας; Τι το ξεχωρίζει από τα χιλιάδες αντίστοιχα που κυκλοφορούν;
Το βιβλίο αυτό προέκυψε από τη σχέση μου με τη δική μου τοξική ενοχή και την προσπάθεια που έκανα για χρόνια να την καταλάβω και να απαλλαγώ από αυτήν. Ξέρω ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στο να ζω κάτω από το βάρος της και στο να μπορώ να την αναγνωρίζω και να τη διαχειρίζομαι. Έχω νιώσει από πρώτο χέρι τι μπορεί να σου κλέψει και πόσα μπορεί να σου στερήσει. Έχω φορέσει όλα της τα παραπλανητικά προσωπεία – δεν έρχεται ξέρεις φανερή και ξεκάθαρη η τοξική ενοχή. Εμφανίζεται σαν μειωμένη αυτοπεποίθηση ή δήθεν παντοδυναμία, σαν συνεχή δράση ή αναβλητικότητα, σαν φόβος, ανησυχία, στρες ήαγωνία.
Κατάλαβα, μέσα από το δικό μου βίωμα, αλλά και δουλεύοντας τόσα χρόνια με ανθρώπους, πως μπορεί να κρύβεται πίσω από όλα μας σχεδόν τα προβλήματα ή να δυσκολεύει την επίλυσή τους. Όπως επίσης κατάλαβα πως αν κατανοηθεί και αντιμετωπιστεί δεν είναι ανίκητη.
Αυτή η διαδρομή και ό,τι αποκόμισα από αυτήν με οδήγησε στη δημιουργία αυτού του βιβλίου. Δεν πρόκειται για ένα ακόμη βιβλίο αυτοβοήθειας, πρόκειται για ένα κάλεσμα αφύπνισης. Μιλάει ξεκάθαρα, πολύ απλά, τρυφερά και ανθρώπινα για ένα βάρος που πολλοί μάθαμε να κουβαλάμε σιωπηλά. Δεν σου υπόσχεται να «διορθώσεις τον εαυτό σου», σε καλεί να απαλλαγείς από ό,τι δεν είναι δικό σου. Είναι για όσους κουράστηκαν να φταίνεπάντα και για τα πάντα και είναι έτοιμοι να ζήσουν με πλήρη την ευθύνη για τη ζωή τους, υπεύθυνοι, αλλά και ελεύθεροι.
Τι θα βιώσει ένας άνθρωπος που θα παρακολουθήσει μια συστημική αναπαράσταση σας και πώς πρακτικά θα τον βοηθήσει;
Η συστημική αναπαράσταση είναι μια βιωματική εμπειρία μέσα στην οποία έχει κανείς τη δυνατότητα να διερευνήσει τις δυναμικές που λειτουργούσαν τόσο στο προγονικό ή οικογενειακό του περιβάλλον, όσο και στον εσωτερικό ψυχικό του κόσμο, μέσα από τις οποίες οδηγήθηκε, συνειδητά ή ασυνείδητα, στη δημιουργία συγκεκριμένων τάσεων, ρόλων, επιλογών, τρόπου σκέψης και δράσης κλπ.
Κατά τη διάρκεια μιας αναπαράστασης, παρακολουθεί κανείς την ιστορία του – ακόμη και εκείνη που δεν γνωρίζει συνειδητά – μέσα από κινήσεις, συναισθήματα και λόγια άλλων ανθρώπων, όταν η αναπαράσταση γίνεται σε μια ομάδα ή άλλων στοιχείων στην περίπτωση αναπαράστασης σε ατομική συνεδρία και οδηγείται σε μια ευρύτερη κατανόηση του εαυτού του και της ζωής του.
Και μόνη η κατανόηση των, αρκετές φορές, των αθέατων αυτών δυναμικών που κινούν τα νήματα της καθημερινότητάς μας είναι έτσι κι αλλιώς ευεργετική και απελευθερωτική.
Η αλήθεια που διευρύνει την οπτική μας, ετοιμάζει το έδαφος και για τις διορθωτικές ή συμπληρωματικές εσωτερικές κινήσεις που ακολουθούν και προτείνονται από τον συντονιστή της αναπαράστασης ή προκύπτουν από την όλη διεργασία.
Το τέλος μιας αναπαράστασης μας βρίσκει όχι μόνο με μια πληρέστερη εικόνα της εσωτερικής και εξωτερικής μας πραγματικότητας, αλλά και με τη γειωμένη, όχι απλά θεωρητική, αλλά εμπειρικά βιωμένη αίσθηση μιας καλής εικόνας λύσης ή κατεύθυνσης.
Και το ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι πως, στις ομαδικές αναπαραστάσεις, το ίδιο όφελος μπορεί να έχει κανείς είτε διερευνηθεί ένα δικό του θέμα είτε το θέμα κάποιου άλλου μέλους της ομάδας δώσει την αφορμή εκκίνησης αυτής της «μαγικής» διαδικασίας που μοιράζει απλόχερα τα δώρα της σε όλους.
Η συνέντευξη παραχωρήθηκε στην Έφη Αργυροπούλου, δημοσιογράφο, συγγραφέα,
Nlp practitioner coach (Positive Psychology).
Αποστολή και στόχος της είναι η ενδυνάμωση γυναικών, μαμάδων και μαμάδων με αυτιστικά παιδιά.
- ΜΟΝΟ οι μη λεκτικοί αυτιστικοί ξέρουν να μιλούν και να επικοινωνούν πραγματικά. Οι άλλοι, όχι! - 6 Μαΐου 2025
- Φροντίζουμε τον εαυτό μας και το σώμα μας, όπως μας φροντίσανε! - 28 Απριλίου 2025
- Η σχέση ξεκινά πρώτα από μας! - 25 Απριλίου 2025
